نسبت اخلاق و سیاست/۱
سیاست را به بیاخلاقی آلوده نکنیم
گروه سیاست و اقتصاد - دبیر حزب مؤتلفه اسلامی در خراسان رضوی با اشاره به اینکه در نگاه اسلامی اعتقاد ما بر این است که سیاست درست باید بر پایه اخلاق باید استوار باشد تا بتواند سعادت انسان را جست و جو کند، تصریح کرد: در عرصه سیاست اسلامی، دروغ، فریب، دورویی، نفاق، چاپلوسی و بسیاری از مسائلی که ضد ارزرشهای دینی هستند، گناه و جرم محسوب میشود و سیاستمداران اسلامی به هیچوجه نباید به سمت این نوع رفتارها بروند.
حمیدرضا ترقی در گفتوگو با ایکنا از خراسان رضوی، در خصوص تناسب اخلاق و سیاست اظهار کرد: در خصوص رابطه بین اخلاق و سیاست ۴ دیدگاه در علوم سیاسی وجود دارد. نظریه اول معتقد به جدایی اخلاق از سیاست و نظریه دوم معتقد به تبعیت اخلاق از سیاست است. نظریه سوم نیز اخلاق و سیاست را در یک سطح در نظر می گیرد و نظریه چهارم هم معتقد به یگانگی، اتحاد و همافزایی یا همگرایی بین اخلاق و سیاست است.
وی افزود: در نگاه اول عمدتا حکومتهای استبدادی و ماکیاولی دارای این دیدگاه هستند و اگر معتقد به اخلاق هم باشند، بعضا اخلاقی است که در خدمت سیاستهای خودشان باشد نه هر نوع اخلاقی. دیدگاه دوم نیز طرفداران زیادی در عالم سیاست در بین صاحب نظران ندارد اما این دیدگاه که ورود اخلاق به عرصه سیاست را به دو حالت همسانی با سیاست و نیز همافزایی با سیاست داشته باشیم، طرفداران بیشتری دارد.
ترقی بیان کرد: آنچه ما بدان پایبند و معتقد هستیم، این است که اخلاق سیاسی با اخلاق فردی باید به طور طبیعی رابطهای تنگاتنگ داشته باشد. اخلاق و سیاست هر دو مظاهر حکمت عملی و ارزشمدار به حساب میآیند و باید در سیاست بین این دو یک نوع اتحاد برقرار باشد؛ به صورتی که اخلاق را سیاست فردی و سیاست را اخلاق جمعی بدانیم.
این فعال سیاسی با بیان اینکه در نظامهای سیاسی که هدف نهایی آن دستیابی به قدرت است، اصولا بین سیاست و اخلاق هیچ سازگاری وجود ندارد، عنوان کرد: اگر بین سیاست و اخلاق رابطهای مثبت و سازنده به وجود بیاید و هدف آن نظام سیاسی نیز سعادت بشر باشد، میتوان گفت که در این صورت سیاست همان سیاست واقعی و درستی بوده که با اخلاق سازگار است.
در نگاه اسلامی باید سیاست درست بر پایه اخلاق استوار باشد
دبیر حزب موتلفه اسلامی در خراسان رضوی با اشاره به اینکه در نگاه اسلامی اعتقاد ما بر این است که اصولا سیاست درست باید بر پایه اخلاق استوار باشد تا بتواند سعادت انسان را جست و جو کند، تصریح کرد: در عرصه سیاسی یعنی سیاست اسلامی، دروغ، فریب، دورویی، نفاق، چاپلوسی و بسیاری از مسائلی که ضد ارزرشهای دینی هستند، گناه و جرم محسوب میشود و سیاستمداران اسلامی به هیچ وجه نباید به سمت این نوع رفتارها بروند.
وی ادامه داد: این نوع رفتارها جزو رفتارهای ناپسند سیاستمداران اسلامی تلقی میشود به این علت که وقتی سیاست مبتنی بر دین است، طبیعتا باید تمام ارزشهای دینی در کنشهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی افراد و مومنین تاثیر داشته باشد. زمانی که دین در کنشهای سیاسی تاثیر بگذارد، آن را از بیتقوایی، دروغ، رفتارهای ناپسند، تهمت، افترا و انواع و اقسام این مسائل بازمیدارد، بنابراین معیارها و ارزشهای دینی، حاکم بر کنش سیاسی افراد و موضعگیریهای سیاسی آنها خواهد بود.
ترقی گفت: زمانی که عناصر سیاسی در عرصه اجتماعی کشور وعدههایی بدهند و بعد به وعدههای خود عمل نکنند یا سیاستمدارانی در عرصه مسئولیت خود به مردم دروغ بگویند و از صداقت لازم در برخورد با آنها برخوردار نباشند یا به طور مستمر در کنشهای سیاسی خود تهمت، افترا، سیاهنمایی و از این موارد را داشته باشند، طبیعتا نشاندهنده این است که این نوع سیاستمداران از دین و ارزشهای اخلاقی و اسلامی فاصله گرفتند و سیاستمداران بیاخلاقی هستند.
این فعال سیاسی اضافه کرد: این سیاستمداران به این علت که اخلاق را ابزاری برای رسیدن به اهداف خود و قدرت میدانند، میدان سیاست را به بیاخلاقی آلوده میکنند که در این صورت به طور طبیعی سیاسیون از گروه مرجع جامعه خارج میشوند، جامعه به آنها رجوع نمیکند، گرایش به آنها کاهش مییابد و حزبگریزی، سیاستگریزی و دور شدن مردم از سیاست به یک ارزش تبدیل میشود.
دبیر حزب موتلفه اسلامی در خراسان رضوی خاطرنشان کرد: برخی مسئولان حتی زمانی که مسئولیت میپذیرند نیز علی رغم اینکه وابسته به یک حزب و گروه سیاسی هستند، عنوان میکنند که ما وابسته به هیچ جریان سیاسی نیستیم. این نشان میدهد که رفتارها و حرکتهای سیاسی در جامعه ما به این علت که مبتنی بر اسلام و دین نیست، میتواند این عوارض را داشته باشد.
وی افزود: راهکار این بود که ما در قانون احزاب که عمدتا فعالیت سیاسی احزاب را سامان و شکل میدهد، به مبانی دینی در سیاست توجه بیشتری میکردیم در حالی که در دولتهای اصلاحات و دولت فعلی آنچه در مساله احزاب بدان کمتوجهی شده، گرایش آنبه مسائل و مبانی دینی است که این امر یکی از عواملی بوده که عرصه سیاسی را از اخلاق دور میکند و دور شدن عرصه سیاست از اخلاق نیز به ضرر سیاسی شدن و عرصه مشارکت سیاسی مردم است که میتواند آثار و تبعات منفی برای آینده جامعه به لحاظ سیاسی داشته باشد.
زمانی که اخلاق بر رفتار سیاسی حاکم باشد، آرامش در کشور ایجاد میشود
ترقی عنوان کرد: قطعا زمانی که اخلاق بر رفتار سیاسی حاکم باشد، یعنی دروغ، تهمت، افترا، تخریب و بدگویی از دیگران در آن نباشد، صداقت در آن بوده و بیشتر به دنبال اثبات حقانیت خود باشد، آرامش را در کشور به وجود میآورد.
این فعال سیاسی بیان کرد: ناآرامی، بیاعتمادی و تشویشی که در افکار عمومی جامعه پدید میآید، به این دلیل است که کنش گران سیاسی در جامعه آلوده به بداخلاقی، عدم صداقت، دروغ و تهمت شدند که این امر آرامش را از جامعه میگیرد و موجب میشود که جامعه دچار تشویش و نگرانی شود، آینده سیاسی را مبهم ببیند و امید به آینده در آن شکل نگیرد که این موارد به ضرر جامعهای است که میخواهد سیاسی شود.
دبیر حزب موتلفه اسلامی در خراسان رضوی اضافه کرد: جامعهای که اینگونه سیاستزده میشود، زود منحرف شده، قدرت تحلیل سیاسی را از دست میدهد که در این صورت دشمن میتواند آن را فریب دهد و منحرف کند.
وی ادامه داد: سرنوشتی که در صدر اسلام در دوران امام حسین(ع) برای جامعه اسلامی پیش آمد، یکی از عوارض همین سیاستزدگی و دور شدن جامعه از سیاست اسلامی بود؛ به این دلیل که در رفتارهای سیاسی امویان هیچ معیار اخلاقی وجود نداشت و افرادی که این جنایتها را در کربلا مرتکب شدند، از اخلاق بویی نبرده بودند؛ بنابراین اگر جامعه به آن سمت پیش برود، نه تنها آرامش را از دست میدهد بلکه خط اصلی اسلام را نیز گم میکند.
ترقی با بیان اینکه سیاسون نباید درس اخلاق را فراموش کنند، عنوان کرد: اینکه ما در یک دولت میبینیم که معلم اخلاقی را برای جلسات هیاتدولت و مجلس میآورند که هر جلسه یک بحث اخلاقی را مطرح کند اما بعد آن مباحث فراموش میشود، این ناشی از همین است که توجه به مساله اخلاق در عرصه سیاسی و در بین مسئولان سیاسی کافی و لازم نیست.
این فعال سیاسی خاطرنشان کرد: اولین بحث مقام معظم رهبری در دیدار با نمایندگان مجلس، هیاتدولت و کارگزارن نظام، بحث اخلاق، تزکیه نفس و توجه به مسائل نفسانی و اخلاقی است. این نشان میدهد که ما ابتدا باید در هر کار سیاسی، زیربنای اخلاقی خود را درست کنیم. سیاسیونی که مسلط بر نفس خود، هواهای نفسانی و نفس اماره نیستند، در عرصه سیاسی به جامعه ضرر میرسانند؛ بنابراین یکی از کارهایی که سیاسیون هیچگاه نباید فراموش کنند، این است که به درس اخلاق گوش دهند؛ خود را به اخلاق الهی بیارایند و متخلص شدن به اخلاق پیامبر(ص) و اخلاق الهی را یکی از وظایف جدی خود در کنار کنش سیاسی قلمداد کنند. |