| امنیت نعمت مجهول
شرحی برحدیث ولایت حمیدرضا ترقی
یکی از برترین نیازهای هر کشوری، هر جامعه‌ای، امنیّت است. اگر امنیّت در جامعه نباشد، هیچ چیزی نیست؛ نه اقتصاد هست، نه علم هست، نه پیشرفت هست، نه خانواده هست. امنیّت، در واقع، زیربنای همه‌ی وسیله‌ها و راه‌های پیشرفت یک ملّت و یک کشور است (مقام معظم رهبری ۱۴۰۳/۰۸/۰۶)
امنیت در قرآن
در قرآن‌کریم افزون بر واژه امن و مشتقات آن ؛ ازکلیدواژه‌هایی مانند سلم، سلام، سکینه ، صلح و واژگانی در طرف مقابل امنیت مانند خوف ، رعب ، حزن و نیز آیات جهاد ؛ ، قصاص ؛ و حدود موضوع امنیت برداشت میشود، افزون بر این، آیات دیگری نیز در ترسیم حوزه معنایی امنیت نقش دارد که عبارت است از آیاتی که با بیان پاره‌ای احکام فقهی و اخلاقی، امنیت عقیده، جان ؛ مال و آبروی ؛ انسانها را محترم شمرده و پیوند میان مؤمنان را بر پایه برادری ، صلح ، احسان و قسط و عدل دانسته است و بر آمادگی دفاعی مسلمانان و جهاد تأکید کرده و بر حرمت جنگ در مکان و زمانهای ویژه‌ای دلالت دارد.
مفهوم امنیت
نگاه قرآن به مفهوم سیاسی اجتماعی امنیت، بر پایه رویکرد هدایتی قرآن و در پیوند با بخشی از مفاهیم دینی است قرآن امنیت را نعمتی از سوی خداوند و فرجامی حتمی برای مؤمنان صالح می‌داند:«وَعَدَ اللّهُ الَّذینَ ءامَنوا مِنکُم و عَمِلوا الصّلِحتِ:لَیُبَدِّ لَنَّهُم مِن بَعدِ خَوفِهِم اَمنًا» و نبودن امنیت را وسیله‌ای برای امتحان یا به سبب کفران نعمتهای خدا معرفی میکند.
مولفه های امنیت سیاسی و اجتماعی در افق چشم انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران
سند چشم انداز بيست ساله جمهوري اسلامي ايران مهمترين و عاليترين سند بالادستي و به منزله راهنما و سندي فرابخش براي تأمين امنيت پايدار در كشور، تهيه برنامه هاي پنج ساله كشور و بودجه ساليانه دولت است. اين سند تعيين‌كننده محورهاي پيشرفت ايران و راهبرد امنيتي و سياست خارجي كشور براي رسيدن به جايگاه اول منطقه اي در سال 1404 است. يكي از پيش شرطهاي تحقق چنين هدفي در اوضاع آشفته نظام بين المللي و نيز تحولات كشورهاي خاورميانه براثر بيداري اسلامي، نيل به وضعيت امنيت پايدار در جمهوري اسلامي ايران است. داشتن جامعه اي امن، باثبات، توسعه‌يافته و الهام بخش در افق 1404 از اهداف سند چشم انداز بيست ساله است. بدون تأمين امنيت پايدار در برابر تهديدهاي متصور، افزايش تهديدهاي بين المللي آمريكا و اسرائيل عليه ايران امکان نيل به اهداف سند چشم انداز تقريبا ً غيرممكن است
راه و شيوه رسيدن به امنيت پايدار از ديدگاه سند چشم انداز، قوي شدن جامعه ايران در حوزه هاي گوناگون اقتصادي، علمي، فناوري، سياسي، نظامي و فرهنگي است، زيرا عوامل خطرساز و تهديد‌كننده امنيت پايدار متنوع و متكثرند. اگر ايران بخواهد قدرتمند شود، ناگزير بايد پيشرفت كند و توسعه يابد. لازمه پيشرفت و توسعه عدم نگراني از ناپايداري در امنيت مردم و نظام جمهوري اسلامي است. براي نيل به پيشرفت نياز به بهره گيري از منابع و سرمايه هاي داخلي و خارجي است. توسعه قدرت اقتصادي، سياسي و دفاعي و ساير توانمنديها و ظرفيتهاي ايران ميتواند ساير قدرتهاي جهاني و منطقه اي را وادار به همكاري با ايران كند. شيوه هاي امنيت سازي از ديدگاه سند چشم انداز به شرح ذيل است:
1 -رسيدن به قدرت بازدارندگي همه جانبه در چشم انداز بيست ساله،
ايران كشوري امن، مستقل و مقتدر با سامان دفاعي مبتني بر بازدارندگي همه جانبه و پيوستگي مردم و حكومت است.
2 - كسب جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري
كشورهاي ضعيف و در حال توسعه نسبت به كشورهاي توسعه‌يافته در مقابله با چالشهاي متعددي كه امنيتشان را تهديد مي‌كند، قدرت، توانايي و ظرفيتهاي محدودتري دارند. در چشم انداز بيست ساله، ايران كشوري توسعه‌يافته با جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقه با هويت اسلامي و انقلابي، الهامبخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بين الملل است
آثار نبود امنیت
مقام معظم رهبری در دیدار خانواده شهدای امنیت فرمودند :
اگر امنیّت در جامعه نباشد، هیچ چیزی نیست؛ نه اقتصاد هست، نه علم هست، نه پیشرفت هست، نه خانواده هست. امنیّت، در واقع، زیربنای همه‌ی وسیله‌ها و راه‌های پیشرفت یک ملّت و یک کشور است؛ امنیّت این‌جور است. آرامش روانی جامعه ناشی از امنیّت است؛ امکان تحصیل و پیشرفت جوانان ناشی از امنیّت است؛ لذا نعمت بزرگ خدا است. شما ملاحظه کنید در قرآن کریم، رتبه‌ی امنیّت را این‌قدر خدای متعال بالا می‌آورد که به عنوان یک نعمت عظیم، یک منّت عظیم، آن را به مسلمانها یادآوری میکند: فَلیَعبُدوا رَبَّ هٰذَا البَیتِ * اَلَّذی اَطعَمَهُم مِن جوعٍ وَ آمَنَهُم مِن خَوف؛یعنی خدایی را عبادت کنید که این نعمتهای بزرگ را به شما داده؛ به شما امنیّت داده، به شما امکان زندگی امن و ایمن مرحمت کرده. این، اهمّیّت امنیّت است.
هر جا امنیّت و حافظان امنیّت نباشند، شرارت هست؛ یک نفر در مرز شرارت میکند، یکی در داخل خیابان شرارت میکند، یکی با راهزنی در خانه و مغازه‌ی این و آن شرارت میکند، یکی با شایعه‌پراکنی شرارت میکند، یکی با ارتکاب قتل شرارت میکند، یکی با قاچاق موادّ مخدّر شرارت میکند یا با قاچاق سلاح شرارت میکند؛ اینها همه شرارت است؛
مسئله‌ی «امنیّت روانی» جامعه که کمتر به این توجّه میشود؛ امنیّت روانی جامعه؛ یعنی دچار اضطراب نکردن مردم، دچار ترس و تردید نکردن مردم؛ این[طور] است دیگر؛ این خیلی مهم است. بعضی‌ها با خبری که میدهند، با تحلیلی که میکنند، با تفسیری که از وقایع میکنند، در مردم تردید ایجاد میکنند، ترس ایجاد میکنند؛ این از نظر خدای متعال مردود است؛ قرآن صریح است در این معنا؛ قرآن صریح در این معنا است: لَئِن لَم یَنتَهِ المُنافِقونَ وَ الَّذینَ فی قُلوبِهِم مَرَضٌ وَ المُرجِفونَ فِی المَدینَة؛(۲) «مرجفون» یعنی همینها. «مرجفون» یعنی کسانی که در دل مردم اضطراب ایجاد میکنند، ترس ایجاد میکنند؛ اگر چنانچه اینها از این کارشان دست برندارند، خدای متعال به پیغمبر میفرماید: لَنُغریَنَّکَ بِهِم؛ تو را مأمور میکنیم که به سراغ اینها بروی و مجازاتشان کنی. این‌قدر این مسئله‌ی امنیّت روانی مهم است. مرجفون همان کسانی هستند که امنیّت روانی جامعه را به هم میزنند، شایعه‌سازی میکنند؛ بعضی‌ها از روی غرض، از مسائل گوناگون تحلیل‌های غلط ارائه میدهند.
لازمه حفظ امنیت کشور
خب حالا برای حفظ امنیّت یک کشور، آن عنصر ضروری و لازم چیست؟
1- بعضی‌ها در تحلیل‌های گوناگون، در فهم عجیب از مسئله تصوّر میکنند اگر بخواهیم کشور در امنیّت باشد، بایستی سراغ ابزارهای حسّاس‌کننده‌ی قدرتها نرویم؛ مثلاً «چه لزومی دارد ما موشک با فلان بُرد را داشته باشیم که حسّاس بشوند»! خیال میکنند این‌جوری، این شکلی میتوانند امنیّت کشور را تأمین کنند؛ یعنی در واقع این‌جور فکر میکنند که اگر میخواهید کشور امن باشد، ضعیف باشید، ابزارهای قدرت را برای خودتان فراهم نکنید؛ بعضی این‌جور قضاوت میکنند؛ این غلط است.
2- آن چیزی که امنیّت را برای یک کشور حفظ میکند، «قدرت ملّی» آن کشور است، قوی بودن آن کشور است؛ قوی بودن از همه‌جهت: قوی بودن در علم، قوی بودن در اقتصاد، قوی بودن در امکان دفاع، قوی بودن در تسلیحات؛ اینها است که امنیّت یک کشور را حفظ میکند و تأمین میکند.
3- هر وقت ما، بر اثر سوءِ سیاست زمامداران کشورمان، از رفتن به سمت ابزارهای قدرت روگردان شدیم، دشمن بر ما مسلّط شد. در دوران قاجار، دوران پهلوی، این مصیبت سر این ملّت آمد؛ ملّت را قوی نکردند. لذا شما می‌بینید در جنگ بین‌الملل اوّل و جنگ بین‌الملل دوّم ــ که هیچ کدام به ایران ارتباط نداشت و اعلام بی‌طرفی هم کردند ــ کشور ما اشغال شد؛ وقتی کشوری توانایی دفاع از خودش را ندارد این‌جور میشود دیگر. این گناه زمامداران نالایق ــ بعضی نالایق، بعضی خائن و وابسته‌ی به این و آن ــ نابخشودنی است که ملّت را ضعیف بار بیاورند که نتواند از خودش دفاع کند؛ طبعاً امنیّتش از بین خواهد رفت.
4- راه تأمین امنیّت، قدرت است؛ ملّت ایران و مسئولین کشور باید این را هضم کنند: باید قوی شد.ملّت باید روز‌به‌روز خودش را بیشتر تقویت کند. ایرانِ قوی است که میتواند از خودش دفاع کند، میتواند امنیّت خودش را، پیشرفت خودش را تأمین کند، میتواند به دیگران هم از تفضّلات این پیشرفت و این قوّت کمک برساند. [برای] ایران قوی، قوّت لازم است. البتّه قوّت فقط ساخت تسلیحات نیست؛ قوّت علمی، توانایی‌های سیاسی، توانایی‌های مدیریّتی، همه‌ی اینها جزو چیزهایی است که ایمن‌ساز است، جامعه را به ایمنی میرساند. لذا این وظیفه‌ی ما است، وظیفه‌ی همه‌ی مسئولین است که با آموزش، با تسلیحات، با پیشرفتهای گوناگون، کشور را قوی کنند.
5- این کسانی که با فضای مجازی ارتباط دارند، به این نکات توجّه کنند! همه‌چیز را ــ هر چه به ذهن انسان میرسد ــ در فضای مجازی نبایستی منتشر کرد؛ ملاحظه کنید اثرش چیست؛ ببینید روی مردم، روی فکر مردم، روی روحیه‌ی مردم چه تأثیری میگذارد. آن کسانی هم که درباره‌ی فضای مجازی ــ که حالا مکرّر اسمش آورده میشود و بحث میشود و مانند اینها ــ میخواهند تصمیم‌سازی کنند و تصمیم‌گیری کنند، به این بُعد قضیّه توجّه کنند. توجّه کنند که چطور ممکن است در فضای مجازی، یک تحلیل غلط، یک خبر غلط، یک برداشت غلط از یک مسئله مردم را دچار اضطراب کند، دچار تردید کند، دچار ترس کند. اینها چیزهایی است که امنیّت روانی جامعه را از بین میبرد. در بحث امنیّت، این مسئله‌ی امنیّت روانی مهم است و مسئولان کشور همچنان که امنیّت اجتماعی و امنیّت کوچه و بازار و امنیّت مرز و امنیّت خانه‌های مردم را موظّفند حفظ کنند، امنیّت روانی مردم را هم موظّفند حفظ کنند؛ این جزو وظایف آنها است.
6- امروز، دشمنان ملّتها و کشورها که طمع می‌ورزند به منافع کشورهایی که میتوانند طمع بورزند، فقط با سلاح گرم، با جنگ گرم و سخت وارد نمیشوند، با جنگ نرم وارد میشوند. یکی از بخشهای جنگ نرم، همین ناایمن‌سازی روانی جامعه است؛. باید به این معنا توجّه بشود.
ارزش شهدای امنیت
ارزش «شهدای امنیّت» را از اهمّیّت و ارزش «امنیّت» میشود فهمید. وقتی ما تشخیص دادیم و فهمیدیم که امنیّت چقدر برای کشور مهم است، آن وقت برای حافظ امنیّت ــ چه از سازمان انتظامی باشد، چه از بسیج باشد، چه از دستگاه‌های اطّلاعاتی باشد؛ از هر جا ــ برای کسی که در این راه سینه سپر کرده است، اهمّیّت قائل میشویم و شهید این راه را جزو برترین شهدای راه حق به شمار می‌آوریم؛ واقع قضیّه هم همین است.
اگر این‌قدر این موضوع امنیت مهم است، بنابراین اگر کسانی، فداکارانی، ازخودگذشتگانی، در این راه به شهادت برسند، جای تعجّب نیست؛ رتبه‌ی این شهیدان هم رتبه‌ی بسیار بالایی است. |